Translate

Αρχαιολογία Ένας από τους σπουδαιότερους αρχαιολογικούς χώρους, παγκόσμια γνωστός. Σύμβολο της ηρωικής Ελλάδας, oι Μυκήνες περιβάλλονται με το μαγικό πέπλο του μύθου των Ατρειδών, που τις περιπέτειές τους ιστορούν οι αρχαίοι τραγικοί. Βρίσκεται στο ΒΑ μυχό της πεδιάδας της Αργολίδας και σε στρατηγικό σημείο που δεσπόζει σε πολλές σπουδαίες οδικές αρτηρίες. Πολλοί ετυμολογούν τη λέξη «Μυκήνες» από το «μυχός» που προσδιορίζει τη θέση της. Άλλοι παράγουν τη λέξη από την ηρωίδα «Μυκήνη», κόρη του Ίναχου. Και άλλοι τη συνάπτουν με τη λέξη «μύκης» υποπτηρίζοντας πως η πόλη ονομάστηκε έτσι από το μύκητα (την άκρη της θήκης του ξίφους) του ιδρυτή της Περσέα. Μερικοί μάλιστα γλωσσολόγοι τη συσχετίζουν με τα τοπωνύμια «Μυκαλησσός» και «Μυκάλη» που θεωρούνται προελληνικά.Μυκηναϊκός πολιτισμός Έτσι ονομάστηκε ο πολιτισμός που αναπτύχθηκε με κέντρο τις Μυκήνες. Πρόκειται για τη λεγόμενη «μυκηναϊκή» η «υστεροελλαδική» περίοδο της αρχαίας ιστορίας. H περίοδος αυτή χωρίζεται στην πρώιμη υστεροελλαδική Ι (1600 - 1500 π.Χ.), στη μέση υστεροελλαδική ΙΙ (1500 - 1400 π.Χ.) και στη νεώτερη υστεροελλαδική ΙΙΙ (1400 - 1100 π.Χ.). Ο μυκηναϊκός πολιτισμός άφησε κατάλοιπα σε όλο σχεδόν τον ελληνικό χώρο και δημιούργησε αποικίες στη Ρόδο και στη Κύπρο. Οι Μυκηναίοι, που ήταν Έλληνες, ήρθαν σε στενή επαφή με τους Κρητικούς και όπως ήταν επόμενο επηρεάστηκαν από το μινωικό πολιτισμό για τη δημιουργία τού δικού τους πολιτισμού. Ο πολιτισμός τους είναι κυρίως γνωστός από τις Μυκήνες, αν και ανάκτορά τους έχουν ανασκαφεί και στην Τίρυνθα και στην Πύλο. Ο αρχαιολογικός χώρος αποτελείται: Η Πύλη των Λεόντων είναι η είσοδος της μυκηναϊκής ακρόπολης, η οποία φέρει το αρχαιότερο δείγμα μνημειακής γλυπτικής στην Ευρώπη, στο τρίγωνο πάνω από το υπέρθυρο. Είναι κατασκευασμένη πάνω σε ισχυρό τείχος του τέλους του 13ου π.Χ. αι., που λόγω του μεγέθους του και της κατασκευής του ονομάζεται κυκλώπειο και περιβάλλει την ακρόπολη. Μέσα στο χώρο της ακρόπολης υπάρχουν δεξιά από την Πύλη τη σιταποθήκη και σε έναν κυκλικό περίβολο έξι βασιλικούς τάφους που ανάσκαψε ο Σλίμαν το 1876, το λεγόμενο Ταφικό Κύκλο Α', από όπου ήρθαν στο φως πλούσια ευρήματα ανάμεσά τους οι περίφημες χρυσές προσωπίδες, τα πολυποίκιλα ξίφη, τα χρυσά κοσμήματα κ.ά. (Όλα τα ευρήματα εκτίθενται στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας). Αμέσως μετά διακρίνονται τα θεμέλια μυκηναϊκών σπιτιών (κτίριο του Κρατήρα των πολεμιστών, κτίριο Τσούν τα κ.ά.) και εκείνα του θρησκευτικού κέντρου. Τούτο παρακίνησε τον Ερρίκο Σλήμαν να σκάψει την ακρόπολη των Μυκηνών, όπου βρήκε τους γνωστούς κάθετους λακκοειδείς τάφους, διάφορα αγγεία σπάνιας τέχνης, δείγματα Μυκηναϊκού πολιτισμού που αναπτύχθηκε με κέντρο τις Μυκήνες από τα 1600-1100 π.Χ. Το έργο του Σλήμαν συνέχισε από το 1888 ο Χρήστος Τσούντας, η συστηματική, σχεδόν επί εικοσαετία, σκαπάνη του οποίου έφερε στο φως το ανάκτορο στην κορυφή της ακρόπολης καθώς και πλήθος θαλαμοειδών τάφων στην ευρύτερη περιοχή. Το έργο του Schliemann και του Χρήστου Τσούντα συνέχισε επάξια ο A. Wace, διευθυντής της Βρετανικής Αρχαιολογικής Σχολής, που από τα 1919 έως τα 1955, συστηματοποιήησε τα έως τότε δεδομένα, εμπλούτισε την έρευνα, τα ευρήματα και τη γνώση του χώρου και του πολιτιστικού του ιδιώματος. Άξιοι συνεχιστές της επιστημονικής παρακαταθήκης των προηγουμένων, οι Lord William Taylour, η έρευνα του οποίου έφερε στο φως το Θρησκευτικό Κέντρο στην κάτω δυτική πλαγιά του τειχισμένου λόφου, του Ι. Παπαδημητρίου ο οποίος έφερε στο φως τον Ταφικό Κύκλο Β, ο Γ. Μυλωνάς που ως διευθυντής ανασκαφών της Αρχαιολογικής Εταιρείας για 30 περίπου χρόνια, διεκπεραίωσε το πλέον σημαντικό ανασκαφικό έργο στην ακρόπολη των Μυκηνών, αποκαλύπτοντας εκτεταμένα οικιστικά συγκροτήματα όπως οι Βόρειες Αποθήκες, η Βορειοδυτική και Νοτιοδυτική Συνοικία, συμβάλλοντας στην κατανόηση της οργάνωσης και χρήσης του χώρου σ' ένα μοναδικό ανακτορικό συγκρότημα όπως των Μυκηνών. Επιπλέον, η συμβολή του Σπ. Ιακωβίδη αλλά και της E. French την τελευταία τριακονταετία κεφαλαιοποιεί την σχεδόν επί έναν αιώνα συναρπαστική και ατέρμονη ανάγνωση του μυκηναικού πολιτισμού. Τέλος, σημαντική είναι η προσφορά διαχρονικά της Διεύθυνσης Αναστήλωσης αφού στις αρχές της δεκαετίας του 1950 έφερε σε πέρας το δύσκολο έργο της αποκατάστασης της αρχιτεκτονικής μορφής του ανακτορικού συγκροτήματος και της αίθουσας του θρόνου (εστία), της θόλου του τελευταίου μνημειώδους θολωτού τάφου που χτίστηκε στις Μυκήνες, γνωστού ως της Κλυταιμνήστρας αλλά και των τειχών. Στα τέλη της δεκαετίας του 1990 η Αρχαιολογική Εταιρεία προχώρησε στην αναστήλωση και διάσωση του θολωτού τάφου, γνωστού ως Αιγίσθου αλλά και του σημαντικού κτηριακού συγκροτήματος στα δυτικά της τειχισμένης ακρόπολης, της Συνοικίας του Λαδέμπορα. Από το 2000 έως και σήμερα, το ΥΠ.ΠΟ και το Ταμείο Διαχείρισης Πιστώσεων για την Εκτέλεση Αρχαιολογικών Έργων (Τ.Δ.Π.Ε.Α.Ε.) συνεχίζει το έργο της συντήρησης, στερέωσης και ανάδειξης της ακρόπολης και των μνημείων του ευρύτερου περιβάλλοντος χώρου των Μυκηνών, με στοχευμένες επεμβάσεις που αποσκοπούν στην διάσωση του μοναδικού αυτού μνημείου της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς. Η δημιουργία ενός εκτεταμένου δικτύου προσβάσεων εντός κι εκτός της ακρόπολης των Μυκηνών, η ανάδειξη της Αυλής και της Εστίας του ανακτόρου, η διάσωση των μοναδικών αποθηκευτικών πίθων των Βόρειων Αποθηκών, η αποκατάσταση και ενίσχυση των τοιχοδομιών των επί ένα αιώνα εκτεθειμένων οικιστικών και ανακτορικών καταλοίπων,η ανάδειξη του ταφικού Κύκλου Β και του θολωτού τάφου των Λεόντων καθώς κι η κατασκευή απαραίτητων υποδομών στον ευρύτερο αρχαιολογικό χώρο συμβάλλουν στην αρμονική, επιμορφωτική και διαλλεκτική σχέση με τον ολοένα αυξανόμενο αριθμό επισκεπτών απ' όλον τον κόσμο. Περσείδες Η παράδοση αναφέρει ότι τις Μυκήνες ίδρυσε ο Περσέας, εγγονός του βασιλέα του Άργους Ακρισίου. Ο Ακρίσιος χώρισε τη χώρα του σε διάφορα βασίλεια και έδωσε το Ηραίο στον αδελφό του Προίτο, τη Μιδέα και την Τίρυνθα και ο Περσέας, που ήταν γιος του Δία και της Δανάης, έφυγε για τη χώρα της Λυκίας. Επιστρέφοντας από εκει, σκότωσε, χωρίς να θέλει, τον παππού του και έδωσε στο Μεγαπένθη το βασίλειό του, το Άργος, ενώ πήρε από εκείνον το βασίλειο της Τίρυνθας. Στην Τίρυνθα ο Περσέας έκτισε τις Μυκήνες και τους έδωσε αυτό το όνομα γιατί του έπεσε εκεί ο «μύκης» (θήκη) απ' το ξίφος του[1] ή γιατί ενώ διψούσε, βρήκε ένα μύκητα και τραβώντας τον είδε να υπάρχει η πηγή Περσεία, που υπάρχει και σήμερα. Άλλοι λένε ότι η κόρη ή η γυναίκα του Ινάχου είχε το όνομα Μυκήνη. Από τον Περσέα ιδρύθηκε η δυναστεία των Περσειδών, στην οποία ανήκουν μικροί τετράγωνοι τάφοι. Απόγονοι αυτού ήταν ο Ηλεκτρύονας, ο Σθένελος και ο Ευρυσθέας, ο τελευταίος γόνος της δυναστείας, που φονεύθηκε από τους Hρακλείδες Ατρείδες Η δυναστεία αυτή ανατράπηκε από τη δυναστεία των Πελοπιδών από τους οποίους προήλθαν οι Ατρείδες. Οι Πελοπίδες φτιάξανε «την πύλη των λεόντων» και δραστήριοι, όπως ήταν, κυριάρχησαν σε όλη την Πελοπόννησο και τα γύρω νησιά, απέκτησαν δύναμη και κύρος, ώστε όλοι οι βασιλείς εκείνων των χρόνων θεώρησαν ως αρχηγό τους στην εκστρατεία κατά της Τροίας τον Αγαμέμνονα. Σ' αυτούς ανήκουν τα οχυρά της Ακρόπολης, οι θολωτοί τάφοι, όπως ο περίφημος τάφος του Ατρέα, ένα θαυμάσιο έργο των αρχαίων Ελλήνων κι ακόμα πολλοί άλλοι μικρότεροι τάφοι, που βρέθηκαν ανοιχτοί και λεηλατημένοι για πολλά χρόνια, όπως αναφέρει ο Παυσανίας κι ο Σοφοκλής. Οι Πελοπίδες κυβέρνησαν τρεις και περισσότερο αιώνες (1400 - 1050 π.Χ.). Βέβαια, οι παραδόσεις δεν μπορούν να μας πληροφορήσουν ακριβώς για τα ιστορικά γεγονότα αυτών των χρόνων. Ο Ατρεύς κι ο Αγαμέμνονας είναι τα πιο γνωστά πρόσωπα αυτής εποχής απ' τα ποιήματα και τα ευρήματα των ανασκαφών, που μας βοηθούν να γνωρίσουμε και τους ανθρώπους που έζησαν σ' αυτά τα μέρη. Οι πελώριες πέτρες που χρησιμοποιήθηκαν για την «πύλη των λεόντων», μας μιλούν για τη δύναμη εκείνων των ανθρώπων, που προκαλούσαν κατάπληξη στους πολίτες των άλλων πόλεων, ώστε τα ονόμαζαν «Κυκλώπεια έργα». Τα ανάκτορα, που είχαν για πυρήνα ένα ορθογώνιο κτίριο με πολλά διαμερίσματα γύρω, στολίζονταν με πολύχρωμες τοιχογραφίες. Τα διάφορα κοσμήματα, όπλα, δαχτυλίδια, ειδώλια (αγάλματα) μικρά και άλλα αντικείμενα αλλά και τα εκτεταμένα οικιστικά κατάλοιπα εντός και εκτός της ακρόπολης των Μυκηνών μας γνωρίζουν τον τρόπο ζωής των Μυκηναίων. Δωρική Κάθοδος Απ' το 12ο αιώνα π.Χ. άρχισε η παρακμή των Μυκηνών. Η καταστροφή του κράτους των Χετταίων που ήταν και οι μοναδικοί φορείς ήδη από το 17ο αιώνα της τέχνικής επεξεργασίας του σιδήρου, η απώλεια των αιγυπτιακών αγορών άρχισαν να κλονίζουν τις Μυκήνες. Η καταστροφή αυτή συμπληρώθηκε απ' τους Ηρακλειδείς. Μετά το φόνο του Αγαμέμνονα απ' τον Αίγισθο, το κράτος των Ατρειδών έπαψε να υπάρχει και οι νέοι κατακτητές της Πελοποννήσου, οι Δωριείς, δε δυσκολεύτηκαν καθόλου να πατήσουν το 1100 π.Χ. τη χώρα, που έφτασε σε μεγάλο βαθμό πολιτισμού. Από τότε έπεσαν σε αφάνεια μέχρι τους περσικούς πολέμους. Λίγοι μόνο πολεμιστές της πήραν μέρος στις μάχες Θερμοπυλών και Πλαταιών. Καταστράφηκαν ξανά το 468 π.Χ. από τους Αργείους που έγιναν κύριοι της περιοχής και τη μοίρασαν στους φτωχούς πολίτες του Άργους. Οι παλιοί κάτοικοι των Μυκηνών σκορπίστηκαν σε όλη σχεδόν την Ελλάδα φτάνοντας μέχρι τη Μακεδονία. Βέβαια υπήρχαν ακόμα στην παλιά πόλη μερικοί κάτοικοι μέχρι το 150 μ.Χ., οπότε πιθανώς ερημώθηκε τελείως Σημερινή Κατάσταση Σήμερα στη θέση αυτή υπάρχει το μικρό χωριό Μυκήνες (Χαρβάτι επί τουρκοκρατίας) και τα ερείπια της Ακρόπολης, που θυμίζουν πάντα τις μακρινές και ένδοξες εποχές. Από τα σωζόμενα σήμερα ερείπια σπουδαιότερα είναι οι δυο ταφικοί βασιλικοί περίβολοι Α και Β που αποτελούσαν τμήμα του εκτεταμένου προιστορικού νεκροταφείου στα δυτικά του λόφου του ανακτόρου, από των οποίων την ανασκαφή (λακκοειδείς τάφοι) προέρχεται ο μεγαλύτερος όγκος των εκπληκτικών ευρημάτων (τα περισσότερα είναι χρυσά και χαρακτηρίζονται για τη θαυμάσια τέχνη τους), ο θησαυρός του Ατρέα (θολωτός τάφος), ο θολωτός τάφος της Κλυταιμνήστρας, η Πύλη των Λεόντων, το Βασιλικό ανάκτορο, ο ναός, η Βόρεια Πύλη καθώς και η Υπόγεια δεξαμενή κ.ά. Πάρα πολλά από τα ευρήματα που έφερε στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη στις Μυκήνες εκτίθενται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας καθώς και στο νέο, σύγχρονο, Μουσείο Μυκηνών στη βόρεια κλιτύ της ακρόπολης, προκαλώντας το θαυμασμό σε εκατομμύρια επισκέπτες από όλες τις γωνιές της γης.